Dünyanın hər yerində dəmir yolları yeni bir dövrə qədəm qoyur; bu dövr elektrikləşmə, rəqəmsallaşma və enerjinin istehsal və istifadəsində fundamental dəyişikliklərlə səciyyələnir.

"APA-Economics" xəbər verir ki, bunu “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin (ADY) Asiya İnkişaf Bankı (AİB) ilə tərəfdaşlıq çərçivəsində dekarbonizasiya üzrə layihənin təqdimatında ADB-nin İnkişaf etməkdə olan Sahələr üzrə Sektorlar Departamentinin direktoru Cindy Cisneros Tiangco deyib.

O qeyd edib ki, Yaponiya və Çindən tutmuş Avstraliya və Avropaya qədər qlobal liderlər ağıllı, aşağı karbonlu dəmir yolu ekosistemləri qururlar:

"Azərbaycanın isə bu hərəkatın bir hissəsi olmaqla yanaşı, onun gələcəyinin formalaşdırılmasına töhfə vermək üçün unikal imkanı var. Bu TA-nın özəlliyi həm mühəndislik, həm də maliyyə sahəsində innovasiyanı bir araya gətirməsidir. Mühəndislik tərəfdən biz inteqrasiya olunmuş həlləri – bərpaolunan enerji, batareya saxlanc sistemləri, ağıllı mikroşəbəkələr, rekuperativ əyləcləmə, hətta karbon sekvestrasiyası kimi yanaşmaları araşdıracağıq ki, bunlar birbaşa fosil yanacaq istifadəsini azaltmağa və elektrik şəbəkəsindən asılılığı minimuma endirməyə imkan verəcək.

Bu həllər modul və sistemli şəkildə tətbiq olunduqda, ADY-nin uzunmüddətli enerji xərclərini azalda və karbon izini əhəmiyyətli dərəcədə kiçildə bilər. Maliyyə innovasiyası da eyni dərəcədə vacibdir. Dərin dekarbonizasiya ictimai və özəl kapitalı birləşdirən, yeni gəlir mənbələri açan yaradıcı maliyyələşdirmə tələb edir. Bunlara karbon monetizasiyası, yaşıl maliyyə, PPP əsaslı bərpaolunan enerji layihələri, yüklərin yoldan dəmir yoluna keçirilməsi üçün strateji logistika tərəfdaşlıqları və müasir enerji sistemlərinin investisiya yönümlü paketlər halına salınması daxildir".

O deyib ki, uzunmüddətli PPA-lar (enerji alqı-satqı müqavilələri) özəl investisiyaları cəlb edə bilər, performansa əsaslanan lizinq isə inkişaf etmiş texnologiyaların tətbiqini asanlaşdıra bilər:

"Bu alətlər əlavə elementlər deyil – ADY-nin irəliləyişini sürətləndirən, eyni zamanda fiskal təsirləri idarəolunan səviyyədə saxlayan katalizatorlardır. Mən həmçinin potensialın gücləndirilməsinin əhəmiyyətini vurğulamaq istəyirəm. Batareya tenderləri, mikroşəbəkələr və ağıllı yarımstansiyalar kimi müasir texnologiyalar yalnız güclü institusional imkanlarla dəstəkləndikdə real dəyər yaradır.

Bu səbəbdən, TA ADY-nin müasir, aşağı karbonlu dəmir yolu sistemini onilliklər boyu idarə etmək üçün tələb olunan texniki, əməliyyat və idarəetmə bacarıqlarının formalaşdırılmasına xüsusi önəm verir. Hədəflənmiş təlimlər, seminarlar və birgə analitik iş vasitəsilə ADY komandalı qlobal ən yaxşı təcrübələr və qabaqcıl mühəndislik və maliyyələşdirmə yanaşmaları ilə bağlı praktiki biliklər əldə edəcək. Məqsəd təkcə yeni sistemləri təqdim etmək deyil, ADY-də davamlı daxili ekspertiza yaratmaqdır.

ADB-də, xüsusilə də Yeni Sahələr Komandasında, biz sektorları inteqrasiya edən, texnologiyanı modernləşdirən və iqlim liderliyini nümayiş etdirən layihələrə üstünlük veririk. ADY-nin dekarbonizasiya ambisiyaları bu prioritetlərlə tam şəkildə üst-üstə düşür. Dəmir yolu yalnız təmiz nəqliyyat koridoru təminatçısı deyil, həm də bərpaolunan enerji istehsalçısı, yaşıl logistikanın hərəkətverici qüvvəsi və region üçün iqlimə uyğun, ağıllı infrastruktur modeli ola bilər.

Biz bu TA-nı uzunmüddətli tərəfdaşlığın mühüm bir mərhələsi kimi görürük. Buradan çıxacaq nəticələr ambisiyalı, lakin praktiki və qlobal miqyasda rəqabətədavamlı bir dekarbonizasiya proqramının formalaşdırılmasına kömək edəcək. Sonda bir daha ADY rəhbərliyinə və texniki komandalarına vizioner baxışlarınıza və güclü iştirakınıza görə, həmçinin artıq görülməkdə olan ciddi iş üçün məsləhətçi komandaya səmimi təşəkkürümü bildirmək istəyirəm".