Cənubi Qafqazda güc balansının sürətlə dəyişdiyi bir mərhələdə Avropa İttifaqının (Aİ) regiona dair uzunmüddətli strategiyasının olmaması yenidən ciddi müzakirə mövzusuna çevrilib. ABŞ-nin yeni maliyyələşdirilən təşəbbüslərlə bölgədə təsir imkanlarını artırmağa çalışdığı, Ermənistanın həm Rusiya, həm də İranla münasibətlərində gərginlik yaşadığı, Azərbaycan isə sülh prosesinin irəliləməsi üçün real layihələr təklif etdiyi bir vaxtda Aİ-nin təqdim etdiyi sənəd gözləntilərə cavab vermir. Sənəddə həm Azərbaycan–Aİ əməkdaşlığı ilə ziddiyyət təşkil edən müddəalar, həm də artıq siyasi və hüquqi baxımdan tarixə qovuşmuş məsələlərin yenidən gündəmə gətirilməsi regionda etimad quruculuğuna əlavə maneələr yaradır. Bu isə Cənubi Qafqazda davamlı sülhün bərqərar olması üçün aparılan diplomatik səylərlə uzlaşmayan ziddiyyətli yanaşma kimi qiymətləndirilir.

Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin üzvü, siyasi elmlər doktoru Rizvan Nəbiyev “Xalq Cəbhəsi”nə açıqlamasında bildirib ki, Avropa İttifaqının Mərkəzi Asiyaya və Cənubi Qafqaza yönəlik uzunmüddətli strategiyasının olmaması məsələsi yeni deyil: “Bu ifadəni hələ 1990-cı illərdə elə Avropa İttifaqının öz məmurları və alimləri səsləndirirdilər. Şübhəsiz ki, Aİ-nin regiona dair müəyyən alətləri mövcuddur — TRACECA layihəsi, 1996-cı ildə imzalanıb 1999-cu ildə qüvvəyə minmiş Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi, eləcə də müxtəlif maliyyə mexanizmləri. Lakin bu alətlər müasir reallıqlara uyğun strateji xətt formalaşdırmaq üçün kifayət deyil”.

Deputat qeyd edib ki, regionda son illərdə yaranmış yeni siyasi reallıqlara baxmayaraq, Aİ-nin hələ də aydın, orta və uzunmüddətli hədəfləri müəyyən olunmayıb: “Avropa İttifaqı buna “strateji gündəm” adı versə də, sənədin həm Azərbaycan–Aİ münasibətlərinə, həm də Azərbaycan–Ermənistan sülh gündəliyinə zidd olan məqamlarla dolu olduğu görünür. Burada həm sülh prosesinə maneə yaradan ifadələr, həm də artıq siyasi və hüquqi baxımdan tarixə qovuşmuş elementlərin yenidən gündəmə gətirilməsi müşahidə olunur. Bu isə ümumi etimad quruculuğuna ciddi ziyan vurur. ABŞ regiona etimad quruculuğuna töhfə vermək üçün konkret və maliyyə ilə təmin olunmuş layihə irəli sürüb.Biz bilirik ki, ABŞ Prezidentinin adını daşıyan Trump layihəsi artıq maliyyələşdirilib. Almaniyada fəaliyyət göstərən, xarici işlər nazirliyinin nəzdində yerləşən beyin mərkəzinin hazırladığı sənəddə isə maraqlıdır ki, bu layihəyə toxunulmur. Həmin sənəd “Sülh qovşağı”nı üç istiqamətdə — Azərbaycanın əsas ərazisi, Naxçıvan–Türkiyə xətti və şimal hissə üzrə məhz Azərbaycanın üzərindən keçməklə təqdim edir. Ermənistanın bu istiqamətdə müstəqil infrastruktur imkanlarının olmaması onun yenə də Azərbaycandan asılı olduğunu göstərir”.

Deputat vurğulayıb ki, proseslər fonunda Ermənistan hökuməti həm Rusiya, həm də İranla ziddiyyət yaşasa da, bunu açıq şəkildə etiraf etməkdən çəkinir: “Paşinyan administrasiyası hazırda həm regiondakı geosiyasi dəyişikliklər, həm ABŞ-ın yeni təşəbbüsləri, həm də Avropa İttifaqının qeyri-müəyyən yanaşmaları fonunda balanssız bir siyasət yürüdür. Bu isə Ermənistanı çıxılmaz vəziyyətə salır və sülh gündəliyinə fayda vermir”.

Günel Elxan