İlham Əliyevin diplomatik fəaliyyəti Azərbaycanın dünya sistemindəki mövqeyinə inamı və gələcəyinə aydın baxışı əks etdirir

Geosiyasi qeyri-müəyyənlik, iqtisadi parçalanma və artan iqlim təzyiqi ilə qeyd olunan bir dövrdə əhəmiyyətli diplomatiya artıq yalnız ritorika ilə deyil, həm də məqsədlərin aydınlığı və görüşlərin üst-üstə düşməsi ilə müəyyən edilir. Bu yaxınlarda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevlə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin (BƏƏ) Prezidenti Şeyx Məhəmməd bin Zayed əl Nahyan arasında Əbu-Dabidə keçirilən yüksək səviyyəli görüş müasir dövlət idarəçiliyinin ənənəvi alyanslardan kənara çıxması və davamlı, gələcəyə yönəlmiş tərəfdaşlıqlar yaratmasının güclü nümunəsidir.

Azərbaycan ilə BƏƏ arasındakı münasibətlər, mahiyyət etibarilə, davamlı milli tərəqqinin bu gün çoxşaxəli tərəfdaşlıq, iqtisadi uzaqgörənlik və diplomatik çeviklik tələb etdiyini ümumi bir şəkildə əks etdirir. İki liderin görüşü sadəcə mərasim deyildi; qarşılıqlı etimada, strateji ardıcıllığa və sürətlə dəyişən dünya nizamında sabitliyə və inkişafa ümumi bağlılığa əsaslanan münasibətlərin möhkəmlənməsini simvollaşdırdı. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ardıcıl olaraq Azərbaycanın balanslı və praqmatik xarici siyasət yürütmək bacarığını nümayiş etdirir. Son on ildə Bakı strateji əlaqələr, enerji diplomatiyası və həm Şərqlə, həm də Qərblə qarşılıqlı fəaliyyət sayəsində qlobal varlığını getdikcə daha fəal şəkildə formalaşdıran inamlı regional oyunçuya çevrilib. Azərbaycanın yanaşması təcridçilik, sərtlik, asılılıq olmadan əməkdaşlıq ilə müəyyən edilir. Bu diplomatik mövqe Azərbaycana əhəmiyyətli inkişaf etməyə imkan verdi

Prezident Şeyx Məhəmməd bin Zayed əl Nahyan, bu arada BƏƏ-ni 21-ci əsrin ən nüfuzlu orta güclərindən biri kimi təqdim edir. Onun rəhbərliyi altında BƏƏ regional iqtisadi mərkəzdən diplomatiya, innovasiya, humanitar əməkdaşlıq və iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizəyə sadiq olan qlobal oyunçuya çevrildi. Onun idarəetmə fəlsəfəsi ölkənin uzunmüddətli gücünün təkcə iqtisadi böyüməyə deyil, həm də insan potensialının inkişafına, regional sabitliyə və qlobal əməkdaşlığa əsaslandığını dərindən dərk edir. Bu iki liderlik üslubunun - Əliyevin strateji realizmi və şeyx Məhəmmədin uzaqgörən praqmatizminin üst - üstə düşməsi tərəfdaşlıq üçün ikitərəfli adi əlaqələrdən çox kənara çıxan münbit zəmin yaratdı.

İqtisadi baxımdan Azərbaycan və BƏƏ-nin bir-birini tamamlayan üstünlükləri var. Azərbaycanın enerji resursları, strateji coğrafiyası və diversifikasiyaya artan diqqət təbii olaraq BƏƏ-nin investisiya təcrübəsi, qlobal maliyyə şəbəkələri və innovativ iqtisadi modellə birləşdirilir. İki lider arasındakı müzakirələr enerji, infrastruktur, logistika və ən son texnologiya sahələrində əməkdaşlığı dərinləşdirmək üçün ümumi istəyi vurğulayır. Qeyd etmək vacibdir ki, bu əməkdaşlıq karbohidrogenlərlə məhdudlaşmır; getdikcə bərpa olunan enerji mənbələrini, "yaşıl" iqtisadiyyata keçidi və davamlı inkişafı əhatə edir. Bu, qlobal enerji sistemlərinin dərin dəyişikliklərə məruz qaldığı bir dövrdə xüsusilə vacibdir. Etibarlı enerji təchizatçısı təcrübəsi və bərpa olunan enerji mənbələri sahəsində artan ambisiyaları olan Azərbaycan və ekoloji təmiz enerji investisiyaları və iqlim diplomatiyası sahəsində dünya lideri BƏƏ balanslı enerji gələcəyinin formalaşmasında əməkdaşlıq üçün bütün imkanlara malikdir. Onların ortaqlığı enerji olduğuna dair güclü bir siqnal göndərir.

İqtisadiyyatdan başqa, Azərbaycan-BƏƏ münasibətlərinin siyasi ölçüsü suverenliyə və çoxtərəfli qarşılıqlı əlaqələrə ümumi bağlılığı əks etdirir. Hər iki ölkə dialoqun tərəfdarıdır. Tez-tez qeyri-sabitlik ilə xarakterizə olunan bir bölgədə bu yanaşma uzunmüddətli regional tarazlığı və qlobal məsuliyyəti ön plana çıxaran sakit, konstruktiv diplomatiya modeli təklif edir. Mədəni əlaqələr və şəxsiyyətlərarası təmaslar bu münasibətləri daha da zənginləşdirir. Həm Azərbaycan, həm də BƏƏ qlobal qarşılıqlı fəaliyyətə açıq qalaraq mədəni irsə, sosial birliyə və milli kimliyə böyük diqqət yetirirlər. Təhsil, mədəniyyət və gənclər sahəsində mübadilə əməkdaşlığın genişləndirilməsi nəinki anlaşmanı dərinləşdirəcək, həm də gələcək onilliklərdə bu tərəfdaşlığı dəstəkləyəcək gələcək nəsil liderlərə investisiya qoymağa imkan verəcək.

Liderlik, bu münasibətlərin müvəffəqiyyətini təyin edən amil olaraq qalır. Prezident İlham Əliyev çətin regional və qlobal dinamika şəraitində Azərbaycana rəhbərlik etməklə, ölkənin dayanıqlığını təmin etməklə və beynəlxalq yərəfdaşlığı genişləndirməklə möhkəm əl nümayiş etdirdi. Onun diplomatik fəaliyyəti Azərbaycanın dünya sistemindəki mövqeyinə inamı və gələcəyinə aydın baxışı əks etdirir. Digər tərəfdən, prezident Şeyx Məhəmməd bin Zayed Al Nahyanın liderliyi uyğunlaşma qabiliyyətini və uzaqgörənliyi təmsil edir. Yeniliyə, sosial birliyə və diplomatiyaya vurğu etməsi BƏƏ-yə qlobal qeyri-müəyyənliyin öhdəsindən gəlmək üçün təəccüblü bir rahatlıq verdi. Dialoqa, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə və qlobal qarşılıqlı əlaqələrə üstünlük verərək BƏƏ-nin yalnız firavan deyil, həm də nüfuzlu və hörmətli qalmasına nail oldu.

Bu liderlər birlikdə getdikcə nadir hala gələn, eyni zamanda son dərəcə zəruri olan - milli maraqlarla qlobal məsuliyyət arasında tarazlığı təmin edən bir diplomatiya formasını nümayiş etdirirlər. Onların iştirakı, bir-biri ilə əlaqəli müasir dünyada davamlı tərəqqinin təcrid deyil, əməkdaşlıq yolu ilə əldə edildiyi anlayışını əks etdirir; qütbləşmədən çox tərəfdaşlıq yolu ilə. Pakistan və inkişaf etməkdə olan digər ölkələr üçün Azərbaycan-BƏƏ tərəfdaşlığı dəyərli dərsdir. Strateji baxışın, institusional sabitliyin və rəhbərliyin davamlılığının beynəlxalq nüfuza və iqtisadi imkanlara necə səbəb ola biləcəyini nümayiş etdirir. O, həmçinin qlobal təsirin dəyişən dinamikası dövründə tərəfdaşlığın şaxələndirilməsinin və çoxvektorlu xarici siyasətin həyata keçirilməsinin vacibliyini vurğulayır.

Dünya iqtisadi qeyri-müəyyənlik, iqlim problemləri və geosiyasi yenidənqurma ilə üzləşsə də, Azərbaycan-BƏƏ tərəfdaşlığı kimi tərəfdaşlıq gələcək daha sıx əməkdaşlıq haqqında fikir verir. Dövlətlərin dialoqa sərmayə qoyduğu, davamlı inkişafa üstünlük verdiyi və liderliyin dominantlıqla deyil, körpülər qurma qabiliyyəti ilə ölçüldüyünü göstərdi. Beləliklə, prezidentlər Əliyevlə Şeyx Məhəmməd bin Zayedin görüşü sadəcə diplomatik görüş deyildi; dövlətin konstruktiv idarəçiliyinə ümumi inamın təsdiqi oldu. Sabit, firavan və əhatəli bir gələcəyin formalaşmasına inam, qarşılıqlı hörmət və bağlılıq nümayiş etdirdi. Qlobal siyasətin tez-tez reaktiv və parçalanmış göründüyü dövrlərdə bu cür aydınlıq və əməkdaşlıq anları tanınmağa layiqdir. Onlar bizə xatırladırlar ki, uzaqgörən rəhbərlik və prinsipial diplomatiya hələ də irəliyə doğru yol aça bilər.

Qaiser Navab

"Bir kəmər, bir yol" davamlı inkişaf Təşəbbüsünün (BRISD) sədri

Xüsusi olaraq “Xalq Cəbhəsi” üçün