““Tramp Körpüsü” regionda bir neçə mühüm prosesə təsir göstərə bilər” Gündəm

““Tramp Körpüsü” regionda bir neçə mühüm prosesə təsir göstərə bilər”

“Ermənistanın ABŞ ilə razılaşması nəticəsində 42 km-lik bir dəhlizin “Tramp Körpüsü” adlandırılması və ABŞ əsgərləri tərəfindən qorunması əgər təsdiqlənmişsə, region üçün çox ciddi geosiyasi dəyişikliklərə işarədir. Bu “Tramp xətti” və ya “Tramp Körpüsü” regionda bir neçə mühüm prosesə təsir göstərə bilər. İran uzun müddətdir ki, Zəngəzur dəhlizi və Cənubi Qafqazdakı geopolitik dəyişikliklərə qarşı həssasdır. ABŞ-nin Ermənistanla bu səviyyədə razılaşması İranın Şimal-Cənub nəqliyyat koridoruna çıxış imkanlarını məhdudlaşdıra bilər. ABŞ-nin regionda fiziki hərbi mövcudluğu İran sərhədlərinə birbaşa təhdid kimi görünəcək. İran özünün "qırmızı xətti" kimi göstərdiyi Zəngəzur məsələsində artıq Rusiyadan və ya Ermənistandan arxayın ola bilməz”.

Bunu xalqcəbhəsi.az-a açıqlamasında politoloq Elman Telmanoğlu söyləyib

E.Telmanoğlu əlavə edib ki, Rusiyanın Ermənistan üzərindəki nüfuzu son illərdə zəifləməkdə idi: "Bu razılaşma ABŞ-nin Ermənistan torpağında hərbi dayaqlar qurması mənasını daşıyırsa, bu, Rusiyaya ciddi təzyiqdir. Bu, KTMT-nin (Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı) praktik olaraq rədd edilməsi kimi yozula bilər, eləcə də Azərbaycan və Türkiyə üçün həm fürsət, həm çağırış ola bilər. Azərbaycan və Türkiyə bu dəhliz layihələrinin baş verməsində maraqlıdır, lakin ABŞ əsgərlərinin mövcudluğu və "Tramp" adı Türkiyənin də, Azərbaycanın da geosiyasi manevr imkanlarını azalda bilər. Digər tərəfdən, İran və Rusiyaya qarşı balans yaratmaq baxımından müəyyən diplomatik fürsətlər də yarana bilər”.

Politoloqun söylədiyinə görə, Ermənistanın qərbyönlü dönüşü, bu razılaşma Ermənistanın Avroatlantik strukturlara inteqrasiya prosesinin güclənməsi, Rusiya orbitindən çıxma və Qərbə yönəlmə siyasətində dönüş nöqtəsi ola bilər: “Bu isə Ermənistanı gələcəkdə NATO ilə daha sıx əməkdaşlığa, hətta bəzi hallarda qeyri-rəsmi hərbi ittifaqlara yaxınlaşdıra bilər. Tramp faktoru və ABŞ daxili siyasəti bu cür bir layihənin "Tramp" adını daşıması, Trampın prezidentliyə yenidən qayıtmasının rəmzi və strateji göstəricisi kimi də dəyərləndirilə bilər. Bu, həm də Trampın xarici siyasətdə “mühasirə siyasətini” yəni İran və Rusiyanı çevrələmə strategiyasını yenidən aktivləşdirəcəyinə işarədir. Nəticədə, əgər bu razılaşma reallaşarsa və ABŞ faktiki olaraq Ermənistan ərazisində mühafizə olunan bir dəhliz inşa edərsə, bu, Cənubi Qafqazda yeni bir soyuq müharibə cəbhəsi anlamına gələ bilər. İran və Rusiya bu vəziyyəti təxribat və ya hərbi gərginliklə cavablandıra bilər. ABŞ isə regionda Çin və İranın Orta Dəhliz layihələrinə qarşı alternativ və nəzarətli bir nəqliyyat yolu qura bilər”.

Röya İsrafilova