Azərbaycanda xristian dini abidələri qorunur Hadisə

Azərbaycanda xristian dini abidələri qorunur

Azərbaycan çoxmillətli, qonaqpərvər ölkədir. Tarixən birlikdə yaşayan xalqlar və icmalar özlərini azad və firavan hiss ediblər. Çünki onlar həmişə tolerant olublar, yaşayırlar, yaşayırlar və öz mədəniyyətlərini yaşayırlar. Müxtəlif dövrlərdə ölkəmizdə qeyri-islam dininə mənsub insanlar üçün ibadətgahlar, kilsələr, sinaqoqlar fəaliyyət göstərmiş və bu gün də öz fəaliyyətlərini davam etdirirlər. Heç kimə sirr deyil ki, Azərbaycanda dini konfessiyalar arasında münasibətlər bir-birinin dini inancına, mənəvi dəyərlərinə dərin hörmət əsasında qurulub. Bu, Azərbaycanın multikulturalizmin əsas məkanlarından biri olduğunu deməyə əsas verir. Azərbaycanda multikulturalizm ənənələri əsrlər boyu həmişə mövcud olub.
Pravoslav və katolik kilsələri, sinaqoqlar, atəşpərəstlik məbədləri - bütün bunlar Azərbaycanın mədəni irsinin ayrılmaz hissəsidir.

Onilliklər ərzində Azərbaycanda dini mənsubiyyətindən asılı olaraq yüzlərlə tarixi və dini abidə bərpa edilmiş, tikilmiş və ya yenidən qurulmuşdur. Təbii ki, ölkə üçün bu prosesə aid olan və onu dünyaya örnək edən bir sıra məqamlar var. Əhalisinə zərərli təsir göstərən Azərbaycan ilk səmavi dinlərin yəhudilik və xristianlığın qədim zamanlardan yayıldığı bir məkandır. Ona görə də tarix boyu xalqların və dinlərin vətəni olan Azərbaycanın hər yerində kilsə və sinaqoqlara, məscidlərə və atəşpərəstlik məbədlərinə rast gəlmək olar. Azərbaycanda tarixi və dini abidələrin bərpası təkcə islam dini abidələri ilə məhdudlaşmır, digər səmavi dinlərin abidələrini də əhatə edir. Belə ki, Bakıdakı Rus Pravoslav Katedrali olan Müqəddəs İohann kilsəsi 1920-ci ildə bağlanıb, sovet dövründə anbar kimi istifadə edilib və dağıdılıb. Dövlət müstəqilliyimizi bərpa etdikdən sonra məbəddə təmir işləri aparılıb. Bu gün Qafqazın ən böyük rus-pravoslav kilsəsi olan Müqəddəs Mironosets kilsəsi öz memarlıq xüsusiyyətlərinə və tarixi keçmişinə görə pravoslav dünyasının ən görkəmli kilsələrindən biri hesab olunur.
Bundan başqa, Bakıdakı Xilaskar Yevangelist Lüteran kilsəsi və Gəncədəki Aleksandr Nevski Rus Pravoslav Kilsəsi dövlət tərəfindən təmir edilib.

Xristian dini irsinə diqqət və qayğının daha bir göstəricisi Qafqaz Albaniyasının xristian abidələridir. Alban xristian memarlığı nümunələri və tarixi-dini abidələri əsasən ölkənin Qarabağ, Qəbələ, Qax, Şəki və Zaqatala rayonlarında yerləşir. Qax rayonunun Lətik Kötoklu kəndində yeddi kilsə, Şəkinin Kiş kəndində Qafqazın ən qədim xristian məbədlərindən biri olan Kiş-Yelisey məbədi, Qax rayonunun Qum kəndində Qum bazilikası və Mamrux məbədi, o cümlədən s. Alban abidələri bərpa olunur və dövlət tərəfindən qorunur.
Qafqazın ən qədim xalqlarından olan udilərin kompakt yaşadığı Qəbələ rayonunun Nic qəsəbəsindəki Çotari Alban Udi kilsəsi Heydər Əliyev Fondu tərəfindən əsaslı təmir edilib. Qəbələ rayonundakı daha bir alban kilsəsi olan “Müqəddəs Məryəm” kilsəsi Heydər Əliyev Fondu tərəfindən təmir və bərpa olunaraq xristianların istifadəsinə verilib.
Bu il mayın 15-də Prezident İlham Əliyev, birinci xanım Mehriban Əliyeva və qızları Leyla Əliyeva Qəbələdə olub, Nic şəhərindəki “Müqəddəs Allahın anası” Alban kilsəsinin ilkin vəziyyəti ilə tanış olublar.

Qeyd edək ki, Azərbaycanda müxtəlif xalqların, etnik-mədəni və dini konfessiyaların birgə yaşamasına nümunələrdən biri də Qəbələ rayonunun Nic qəsəbəsində yaşayan udilərdir. Udi xalqı Azərbaycanın azsaylı yerli xalqlarından biridir. Bu etnos qədim Qafqaz Albaniyasının Uti vilayətində, 19-cu əsrdə isə Nuxa (indiki Şəki rayonu) bölgəsinin bir neçə yaşayış məntəqəsində məskunlaşıb. Hazırda Qəbələ rayonunun Nic kəndində, qismən də Oğuz rayonunda yaşayırlar. Udilər həm qədim etnik xalqdır, həm də fərqli dini təriqətdir. Alban kilsəsinin dini varisləri olan udilər əsrlər boyu müsəlmanların ətrafında təhlükəsiz yaşamış qədim xristian xalqıdır.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin siyasi iradəsi sayəsində Azərbaycan tarixən hüquqi və siyasi sahədə tolerantlıq və multikulturalizm ənənələrini bərpa edib. Ulu öndər Azərbaycanın gələcək uğurlu inkişafı üçün aydın ideoloji məqsəd seçmiş və öz müdrik siyasəti ilə çoxəsrlik multikulturalizm ənənəsini inkişaf etdirərək onu keyfiyyətcə yeni mərhələyə qaldırmışdır. Onun rəhbərliyi ilə Azərbaycan xalqının multikultural ənənələrinin qorunub saxlanması sahəsində aparılan siyasi kurs hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir.

Cavid