Cari ilin dekabr ayında Azərbaycan Respublikasının milli iqtisadiyyat perspektivi üzrə Strateji Yol Xəritəsi təsdiq edilməsinin bir ili tamam olacaq. Maraqlıdır, məlum yol xəritəsi milli iqtisadiyyatımızın inkişafı baxımından hansı özəlliyə sahibdir? Bu yol xəitəsinin reallaşması iqtisadiyyatımızın yaxın və uzaq gələcəyi üçün nə vəd edir?
Millət vəkili Vahid Əhmədovun qənaətinə görə Starteji Yol Xəritəsinin ölkə iqtisdiyyatının çoxşaxəli inkişafı baxımından mühüm önəm kəsb edir:
"6 dekabr 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti tərəfindən imzalanmış Azərbaycan Respublikasının milli iqtisadiyyat perspektivi üzrə Strateji Yol Xəritəsi təsdiq edilib. Bu sənəd milli iqtisadiyyatımızın bütün istiqamətlərdə inkişafı üçün çox vacib bir sənəd olmaqla yanaşı qısa, orta və uzun müddəti əhatə etməklə 3 dövrü özündə əks etdirir : 2020-ci ilədək, 2025-ci ilədək və 2025-ci ildən sonrakı dövr. Bələ bir vacib sənədin monitorinq və qiymətləndirmələrinin hər yarım ildən bir keçirilməsi və ilin sonunda Strateji Yol Xəritələrinin icrası üzrə illik monitorinq və qiymətləndirmə nəticələrinin təqdim edilməsi bir daha sənədin əhəmiyyətini ön plana çəkir. Bu cür qiymətləndirmələrin keçirilməsi sənədin praktik sənəd olmasını göstərir.
Milli iqtisadiyyat və iqtisadiyyatın əsas sektorları üzrə Strateji Yol Xəritəsinin yarımillik monitorinq və qiymətləndirmə hesabatlarında qeyd olunmuş rəqəmlər onu göstərir ki, nəzərdə tutulmuş tədbirlər artıq icra edilməyə başlanılıb, ilkin müsbət tendensiyalar və nəticələr əldə edilib. Bu isə son nəticədə götürülmüş hədəflərin yerinə yetiriləcəyinə böyük inam yaradır.
İqtisadiyyatın cox vacib elementlərindən olan kiçik və orta sahibkarlıq üçün nəzərdə tutulmuş istehlak mallarının istehsalına dair Strateji Yol Xəritəsi üzrə tədbirlərin 6 faizi artıq icra olunub, 42 faizinin isə icrasına başlanılıb. Müsbət haldır ki, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin beynəlmiləşdirilməsi və xarici bazarlara çıxış imkanlarının artırılması kimi vacib hədəf artıq 75% səviyyəsində yerinə yetirilmişdir. Milli Məclis tərəfindən qəbul edilmiş bir sıra qanunlar və müzakirələr prosesində olan qanun layihələri bütövlükdə ölkədə biznes mühitinin daha da yaxşılaşdırılması və xarici investorların cəlbi baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edəcəkdir. Kredit Zəmanət Fondunun yaradılması sahibkarlığın inkişafı üçün mühüm addımdır. Maliyyə vəsaitinə əl çatanlığın təmin edilməsi, güzəştlərin verilməsi, kredit faizlərinin subsidiyalarla bağlanması çox vacib məsələlərdəndir. Qeyd etmək lazımdır ki, KOS üzrə qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi və qanunvericiliyin təsir analzinin tətbiq edilməsi, kiçik və orta sahibkarlarının fəaliyyətini stimullaşdıran innovasiya strukturunun formalaşdırılması, lizinq və alternativ maliyyə bazarının inkişaf etdirilməsi ilə KOS subyektlərinin maliyyəyə çıxışının asanlaşdırılması kimi hədəflərın yerinə yetirilməsi istiqamətində ilk addımlar hələ ki, atılmayıb".
Vahid Əhmədovun sözlərinə görə, yol xəritəsində Rəqabət Məcəlləsinin qəbulu da öz əksini tapıb ki, bu da olduqca mühüm əhəmiyyətə malikdir: "Hesabatda əsas problemlər də müəyyənləşdirilib. Kiçik və orta sahibkarlıq sahəsində əsas problemlər "Tik - idarə et - təhvil ver" modelinin bundan sonra sürətlə inkişaf etdirilməsi ilə bağlı tövsiyələr, özəl sənaye klasterləri, model müəssisə, biznes-inkubatorun yaradılması, startap layihələrinin dəstəklənməsi istiqamətində aparılan işlərin sürətləndirilməsi buna misaldır.
Strateji yol xəritəsində sahibkarlığın inkişafında mühüm əhəmiyyət kəsb edən Rəqabət Məcəlləsinin qəbulu və bərabər rəqabət mühitinin yaradılması 2017-2020-ci illərdə nəzərdə tutulmuşdur. Yaxşı olardı ki, bu Məcəllə tez bir zamanda, 2017-2018-ci ildə qəbul edilsin. Çünki sahibkarlığın normal inkişafı və bərabər rəqabət mühitinin yaradılması üçün bu məcəllə çox vacibdir.
Hal-hazırda böyük qisim əhalinin maraq dairəsində olan, uyğun qiymətə mənzil təminatının inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi üzrə nəzərdə tutulmuş tədbirlərin 23 faizi artiq icra olunub. Bildiyimiz kimi, Yasamal rayonu ərazisində binaların tikintisinə başlanılıb. Kompleksdə orta məktəb və bağça binaları da inşa olunur. Uyğun qiymətə mənzil təminatının inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsində nəzərdə tutulmuş bütün prioritetlər üzrə irəliləyişə nail olunub.
İxtisaslaşmış turizm sənayesinin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsində nəzərdə tutulmuş işlər müsbət dinamika ilə davam edir. Göründüyü kimi bu ilin birinci yarısında Azərbaycana gələn turistlərin sayı 24 faiz artıb. Bu dövrdə xarici vətəndaşların Azərbaycanda həyata keçirdiyi bank əməliyyatları 93 faiz artıb. Koordinasiyanın həyata keçirilməsi üçün Turizm Şurasının yaradılması, Milli Turizm Təbliğat Bürosunun təşkili, elektron vizanın verilməsi üçün müddətin 3 gündən 3 saata qədər endirilməsi, Bakı Ticarət Festivalının təşkili bütövlükdə strateji yol xəritələri çərçivəsində aparılan tədbirlər olaraq ölkədə turizmin inkişafına öz töhfəsini verib.
Azərbaycanda peşə təhsili və təliminin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsində icrasına başlanılmış tədbirlər 59 faiz təşkil edir. Orta peşə sahəsində ixtisasların sayı 123-dən 154-dək artırılıb. Nəzərə almaq lazımdır ki, son vaxtlar bu sahəyə əhalinin, xüsusilə gənclərin diqqəti çox artmışdır".
Millət vəkilinin bildirdiyinə görə, Strateji Yol Xəritəsinin monitorinqi bütün istiqamətlərin düzgün şəkildə seçildiyini göstərir: "Telekommunikasiya və informasiya texnologiyalarının inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsində icra olunmuş və icrasına başlanılmış tədbirlər 44 faiz təşkil edir. TASİM layihəsi ilə bağlı texniki iqtisadi əsaslandırmanın həyata keçirilməsi təmin edilib.
Ağır sənaye və maşınqayırmanın inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsində icra olunmuş tədbirlər cəmi 13 faiz təşkil edir. Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı, "Daşkəsənfilizsaflaşdırma" ASC, "Azəralüminium" ASC ilə bağlı müəyyən işlər həyata keçirilsə də yeni dəmir filizi çıxarma və polad emalı zavodunun tikilməsi tapşırığına hələ başlanılmamışdır. Azərbaycana idxal olunan məhsulların strukturuna nəzər yetirsək idxalın tərkibində neft və qaz, energetika, kənd təsərrüfatı və digər sahələrdə istfadə edilən avadanlıqların həddən artıq çox olduğunun şahidi oluruq. Strateji yol xəritəsində bu sahədəki icra faizi çox aşağıdı. Sənaye sahələri əsas gəlir gətirən sahələrdən biri kimi diqqət mərkəzində olmalıdır ki, bu yolla idxaldan asılılığı azaltmaq olsun.
Şübhəsiz ki, bütövlükdə strateji yol xəritələrinin həyata keçirilməsi Azərbaycan iqtisadiyyatına öz sanballı töhfəsini verəcəkdir. Yol xəritəsinin yerinə yetirilməsi istiqamətindəki şəffaflıq, monitorinq və qiymətləndirmənin vaxtaşırı təşkil olunması umumi işin xeyrinədir və dövlət başçısının həyata keçirdiyi siyasətə tam uyğundur.
Ümumiyyətlə, strateji yol xəritəsinin monitorinqi bir daha onu sübut edir ki, seçilmiş istiqamətlər düzgündür və bu monitorinqlər davam etdirilməlidir. Bununla yanaşı strateji yol xəritəsinin icrasında hələlik yüksək faizə nail olmayan və vaxtında icrasını yerinə yetirməyən qurumlar da mövcuddur. İlin yekununda bu məsələlər daha aydın ğörünəcək və onda dövlət qurumlarının işinə daha dəqiq qiymət vermək olacaq".