“Caucasus Online” magistral internet provayderinin 49% səhmini bir azərbaycanlı iş adamına satılması Ermənistanda narahatlığa səbəb olub.
Bu barədə “Sputnik Armeniya” yazıb.
Ekspertlərin fikrincə, sövdələşmə Bakının bir neçə ildir səy göstərdiyi regional mərkəzə çevrilməsinə imkan verəcək. Üstəlik, bu, Azərbaycan tərəfinə monitorinq aparmayacaqsa, ən azı erməni internet trafikini təhlil etməyə imkan verəcək.
İnformasiya təhlükəsizliyi və texnologiya mütəxəssisi (adının çəkilməsini istəməyib) “Sputnik Armenia”ya müsahibəsində bildirib ki, “Caucasus Online” -nın alınması Azərbaycana çox strateji imkanlar verir, təxmini desək, Bakının əllərini açır.
Gürcüstan mütəxəssisləri bu məsələdə onunla razılaşırlar. Çoxları artıq internet provayderini kəskin tənqid edib. Eyni zamanda, İrəvan gürcü tərəfi ilə əməkdaşlıq nəticəsində birlikdə mümkün riskləri azaltmağı təklif edir.

Nə baş verib?

“Caucasus Online” gürcü şirkəti Gürcüstandan Bolqarıstana Qara dənizin dibi ilə gedən optik kabelin operatorudur. Bu Cənubi Qafqaz üzərindən Avropadakı ən böyük internet trafik kanalıdır. Şirkətin əsas səhmdarları gürcü investorlarıdır, bəziləri Avropada qeydiyyata alınıb.
İyulun 17-də Gürcüstan parlamenti hökumətin və Gürcüstan Milli Kommunikasiya Komissiyasının təşəbbüsü ilə hazırlanıb təklif olunan “Elektron rabitə haqqında” qanuna dəyişiklikləri lehinə 88 səslə qəbul etdi. Tənzimləyiciyə (milli komissiyaya) onun tələblərinə cavab verməyən şirkətlərdə xüsusi menecerlər təyin etmək hüququ verilir.
Sonra Gürcüstan mediası tənzimləyicidən yayınaraq, baş tutan sövdələşmə haqqında yazdı. Xüsusilə, “Caucasus Online” topdansatış internet səhmlərinin 49 faizinin Azərbaycana satıldığı barədə məlumat yayıldı. Üstəlik, ABŞ-ın Azərbaycandakı keçmiş səfiri Metyu Brayzanın sözlərinə görə, səhmlər 61 milyon dollara satılıb.
Həmin KİV-lərin məlumatına görə, səhmləri Azərbaycanlı bir iş adamı, neft biznesinin ən böyük holdinq şirkəti olan “NEQSOL”un sahibi Nəsim Həsənov əldə edib. Gürcüstan tərəfinin bildirdiyinə görə, keçmiş Gürcüstan hökumətinə yaxın bir iş adamı olan Xvica Makatsaria internet şirkətindəki payını satıb.
Satış məsələsi Gürcüstanın keçmiş Baş naziri Georqi Kvirikaşvilinin Gürcüstan üçün strateji əhəmiyyətə malik olduğu üçün kabelin və şirkətin satışa çıxarılmadığı barədə verdiyi açıqlamadan sonra siyasi səviyyədə bağlanıb.
Erməni siyasi elmlər doktoru Vaxtanq Maisayan bildirib ki, Bakı bu yolla bölgədəki internet provayder rolunu öz üzərinə götürməyə çalışır.
İnformasiya təhlükəsizliyi sahəsində mümkün risklərə gəldikdə, o, belə bir riskin ola biləcəyini söyləyib, amma ilk növbədə Azərbaycan tərəfinin səlahiyyətlərinin nə dərəcədə genişləndiyini başa düşməyin lazım olduğunu da qeyd edib.

Bununla yanaşı, bəzi gürcü ekspertlər bunun Azərbaycanın əl qolunu açacağından, bölgədəki oyun qaydalarını diktə etməyə başlayacağından ehtiyyat edirlər.
“Caucasus Online"”nın keçmiş sahibi Mamia Sanadiradze “İmedi” telekanalında Avropaya müstəqil bir kabel çəkməyin həyati vacibliyindən danışaraq bunun aksioma olduğunu söyləyib. Onun sözlərinə görə, təhlükəsiz internet əldə etmək Gürcüstan üçün strateji əhəmiyyət daşıyır.

Ermənistan nədən narahatdır?

Razılaşma ilə bağlı məlumat Ermənistanda da narahatlıq doğurmaya bilməzdi. Erməni ekspert bildirib ki, səhmlərin satılması Azərbaycan tərəfinin Ermənistanın internetini “götürüb bağlayacağı” anlamına gəlmir.
“Əvvəla, bu səhmlərin 49% -dir, nəzarət paketi deyil, ikincisi, “Caucasus Online” istənilən halda Gürcüstan ərazisində yerləşir və Gürcüstan hökuməti çətin ki, onun xətlərini blok etməyə imkan versin”, - deyə ekspert bildirib.
Bununla birlikdə texniki səviyyədə, bu, Azərbaycan tərəfdaşlarına trafikin təhlilinə, oxşarlıqlar tapmağa və bunun əsasında müəyyən nəticələr çıxarmağa imkan verəcək. Bu onlar üçün mütləq faydalıdır.
Digər tərəfdən, belə bir inkişaf rəqabət komponentinə təsir göstərə bilər ki, bu da Ermənistanın bölgədəki planlarını poza bilər.
“Onlar mütləq öz layihələrini inkişaf etdirmək, bizim layihələri “boğmaq” üçün telekommunikasiya infrastrukturundan istifadə edəcəklər”, - deyə ekspert müsahibəsində bildirib.
Erməni ekspertin sözlərinə görə, “Caucasus Online”nın səhmlərinin alınması Azərbaycana TASIM (Qərbi Avropadan Şərqi Asiyaya telekommunikasiya tranziti) layihəsinin işini sürətləndirməyə imkan verəcək. Bu, Avropa, Gürcüstan, Azərbaycan, Türkmənistan, Qazaxıstan telekommunikasiyanı özündə birləşdirməklə, daha sonra gələcəkdə Orta Asiyaya və Çinə çıxışı təmin edir.
Beləliklə, həmin hissənin güclənməsi Ermənistanın Yaxın Şərq, Orta Asiya və daha uzaq ərazilərə tranzit funksiyasını gücləndirmək planlarına mane ola bilər.