"Stratfor" şirkəti 2019-cu illə bağlı proqnozları yayımlayıb

ABŞ Çinə qarşı strateji hücumunu rüsumlar, sanksiyalar, yeni texnologiyalara normativ bareyerlər tətbiq edərək artıracaq. Bu sahədə xüsusilə Tayvana aktiv dəstək veriləcək və Cənubi Çin dənizində israrlı fəaliyyətini davam etdiriləcək. Eyni zamanda silahlanmaya nəzarət razılaşmasına əməl edilməməsi ABŞ, Rusiya və Çin arasında silahlanma yarışını sürətləndirəcək.
Gərgin geosiyasi iqlim müəyyən dövlətlərə, xüsusilə Polşa və Tayvan kimi ölkələrə münbit strateji imkan yaradacaq, amma bununla bərabər, orta imkanlara sahib olan və neytral mövqe tutmağa cəhd edən Türkiyə, Hindistan və Vyetnam kimi dövlətlərə külli miqdarda problemlər yaradacaq.

Biznes üçün geosiyasi risklər güclənəcək

Milli təhlükəsizliyinə təhdid adıyla ABŞ çox güclü şəkildə Avropa, Yaponiya, Avstraliya, Kanada, Cənubi Koreya və Tayvana təzyiq edəcək, onlardan Çin investisiyalarına qarşı daha yüksək baryerlər tətbiq olunmasını tələb edəcək. Bu, süni intellektdən tutmuş 5G-yə qədər strateji sahələrdə elmi tədqiqatlara və ticarətə təsir edəcək.
Çinin aviakosmik sənaye və müasir yarımkeçiricilərin işlənməsi kimi vacib sahələrdə digərlərinə çatmaq cəhdləri korporasiyalar üçün riskləri gücləndirəcək və ABŞ-ın kiberməkanda hücum xarakterli siyasət həyata keçirməsinə səbəb olacaq.

Qlobal iqtisadi ticarətdə volatilliyin dəyərləndirilməsi

ABŞ-ın Ümumdünya Ticarət Təşkilatıyla qarşıdurması bu orqan çərçivəsində mübahisələrin həlli prosesini iflic edəcək, bunun da sayəsində ölkələrin ticari fikir ayrılığının aradan qaldırılması üçün daha qeyri-müəyyən siyasət yeritmələrinə şərait yaradacaq.
AB ilə ABŞ arasında ticarət danışıqları uğursuzluğa düçar olacaq.
Çinə qarşı əlavə Amerika rüsumları iqtisadi qeyri-müəyyənliyini gücləndirəcək, Ağ Evin ticarət siyasətinin qlobal iqtisadiyyat üçün nəticələri ümumilikdə kifayət qədər az olacaq.

İtaliya və Breksit üçün narahatedici ssenarilər

İtaliyanın populist hökuməti 2019-cu ildə Avrozona üçün ən ciddi təhdid olacaq. Belə ki, bu ölkənin və onun kövrək bank sektorunun borcunun artması təhlükəsi güclənir.
Brüssel eyni anda Londonla danışıqlar apararaq, Breksitin onun şərtləriylə razılaşmasız gerçəkləşməsinə izn verməyəcək. Britaniya parlamentinin vetosu hələ də ölkənin AB-dən çıxmasına ən böyük təhdid olacaq.

Növbəti antiiran kampaniyası

ABŞ İranın regionda təcridi, ölkənin daxildən zəiflədilməsi prosesini davam etdirəcək. Bu, Vaşinqtonla Tehran arasında ziddiyətləri gücləndirəcək və konstruktiv dialoq üçün elə də böyük olmayan şansları zəiflədəcək. İrana qarşı müqavimət kral ailəsi daxilində narazılığa rəğmən ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı arasında ən yüksək səviyyədə əlaqələri gücləndirəcək.

Dünya enerji resursları bazarında təkliflər

Səudiyyə Ərəbistanı və Rusiya neft qiymətlərinin düşməsindən qaçmaq üçün neft hasilatının həcminə diqqət yetiriləcək. İraq və Liviya neft hasilatını artıra, ABŞ-ın ixrac potensialı təhdidini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər.
2019-cu ildə ABŞ sıxılmış təbii qaz ixracatında ilk üçlükdə olacaq.

Yaxın Şərq gərginliyi

Türkiyə və İranın Yaxın Şərq və Şimali Afrikada daha zəif ölkələrə təsir uğrunda mübarizəsi bölgəni qeyri-stabil məkana çevirəcək.
İrana qarşı sanksiyaların güclənməsi əhali arasında narazılığın artmasına və konservatorların mövqelərinin güclənməsinə təsir edəcək.
"Stratfor" İranın rəqiblərinə zərbə endirmək üçün müxtəlif vasitələrdən istifadə edəcəyini bildirib. Bundan başqa, İranın özünün təsir vasitələrinin gücü ilə ABŞ, İsrail və Fars körfəzi ölkələrinə zərbə endirəcəyi qeyd edilib:
"İran özünə qarşı hərbi zərbələrə şərait yaratmamağa çalışacaq. 2019-cu ildə AB tərəfindən İrana verilən siyasi dəstək zəifləyəcək. AB-nin verdiyi iqtisadi zəmanətlər siyasi ritorika ilə əvəz ediləcək. Tehran daha qətiyyətli cavab tədbirləri görməyə çalışacaq".
Proqnozda ABŞ-ın regional müttəfiqlərini gücləndirəcəyi də bildirilib. ABŞ-ın müttəfiqlərinin iki yerə bölünəcəyi vurğulanıb. ABŞ-ın ilk dəstək verəcəyi müttəfiqləri İsrail və Səudiyyə Ərəbistanı kimi ölkələr olacaq ki, onlarla antiiran fəaliyyəti istiqamətində çalışacaq. İkinci qrup müttəfiqlərin Küveyt, Oman və Qətər olacağı vurğulanıb.

Ərdoğan üçün çətin sınaq

2019-cu ildə həmçinin Suriyada əsas mübarizənin ABŞ, Rusiya, İran, Türkiyə və İsrail arasında aparılacağı bildirilib. Türkiyə və ABŞ-ın əvvəlki kimi Əsədin hakimiyyətdən getməsinin tərəfdarı olacağı vurğulanıb.
Türkiyənin gələn il kasıblaşan iqtisadiyyatla üz-üzə qalacağı qeyd edilib. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın təkcə rekord inflyasiya ilə yox, həm də özəl şirkətlərin ölkənin ÜDM-sinin dörddə biri həcmində olan borc problemi ilə üz-üzə qalacağı deyilib.
"Stratfor" həmçinin korrupsiya ilə mübarizənin daha populyar və güclü siyasi vasitəyə çevriləcəyini, Qərb ölkələri və diktatorların bundan daxili və xarici siyasətin formalaşdırılması üçün istifadə edəcəyini qeyd edib.
Böyük güclərin bütün dünyada silah tədarükü üçün sərfəli kontrakt uğrunda mübarizə aparacağı da bildirilib.