İngiltərədə aparılan bir araşdırmaya görə, insanların beyni COVID-19 dövründə 2020-ci ildən əvvəlki ilə müqayisədə orta hesabla 5,5 ay daha sürətli qocalıb. Bu artım COVID-i yaşamayanlarda da müşahidə olunub. Mütəxəssislər deyirlər ki, dəyişikliklər geri qaytarıla bilər.

Xalqcebhesi.az xəbər verir ki, Nottingem Universitetinin alimləri Böyük Britaniya Biobankında 15 000-dən çox böyüklərin məlumatlarından istifadə edərək sağlam beyin yaşlanmasını tanıyan süni intellekt modeli hazırlayıblar. Model pandemiyadan əvvəl skan edilənlərin beyin yaşlarını pandemiyadan əvvəl və pandemiya zamanı skan edilənlərlə müqayisə edib.

Pandemiya zamanı qocalma sürətlənib

Araşdırmaya görə, pandemiya zamanı insan beyninin qocalma sürəti orta hesabla 5,5 ay sürətləndi.
Nevroloq Əli-Reza Məhəmmədi-Nejad, "Hətta COVID-i yaşamayanlarda da əhəmiyyətli artım gördük. İzolyasiya və qeyri-müəyyənlik kimi amillər beyin sağlamlığına təsir etdi" dedi.

“Geri qayıda bilər” ehtimalı

Komandanın nevroloqu Dorothee Auer, məlumatların iki zaman nöqtəsinə aid olduğunu xatırladaraq belə qiymətləndirmə verib: “Gördüyümüz dəyişikliklərin geri qayıda bilməsi mümkündür, bu da ümidvericidir”.
Tədqiqat vurğuladı ki, beyin yaşının artması mütləq bilişsel performansı azaltmır; koqnitiv tənəzzül yalnız virusa yoluxanlarda aşkar edilib.

Kim daha həssasdır?

Boz və ağ maddədəki dəyişikliklərin kişilərdə daha qabarıq olduğu bildirildi.
Sürətli qocalmanın əlamətləri yaşlı insanlarda və sosial və iqtisadi cəhətdən əlverişsiz qruplarda nəzərə çarpırdı.
Əvvəlki araşdırmalar göstərdi ki, sosial təcrid və yoxsulluq beyin strukturuna təsir edə bilər.
Tədqiqatçılar qeyd etdilər ki, böyük, uzunmüddətli beyin görüntüləmə tədqiqatları mühüm ipuçları verir, lakin bu bölgələrin niyə dəyişdiyini və bunun davranış və ya idrak üzərində təsirini izah etmək üçün daha çox dəlil lazımdır. Auer, "Beyin sağlamlığı yalnız xəstəliklərlə formalaşmır" dedi. "Gündəlik mühitimiz də beyin sağlamlığını formalaşdırır."

Məryəm Quliyeva