Çin prezidentə xəbərdarlıq edib
ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Tramp ölkənin "Vahid Çin" siyasətini davam etdirməsini sorğu etməsi Çin dövlət kütləvi informasiya vasitələri tərəfindən qəzəblə qarşılanıb. "Vahid Çin" siyasətinə görə, ABŞ Çinin separatçı əyaləti kimi baxdığı Tayvan adasındansa Çinlə rəsmi əlaqələr saxlayır. Bu prinsip onilliklər ərzində Amerika və Çin münasibətlərinə həlledici olub.
Amma cənab Tramp bildirib ki, bu halın Pekin tərəfindən əsas güzəştlər edilmədən davam etdirilməsinə heç bir səbəb görmür. Onun şərhlərinə Çinin dövlət kütləvi informasiya vasitələri qəzəbli cavab verib. Global Times redaksiyası ona xəbərdarlıq edib ki, "Vahid Çin siyasəti satıla bilməz".
Trampın çıxışı onun Pekindən diplomatik qalmaqal və rəsmi etiraz doğurmuş Tayvan prezidenti ilə telefon zəngindən sonra baş verib. 1979-cu ildə ABŞ fərdi-idarə olunan Tayvan adası ilə rəsmi diplomatik əlaqələri pozub və Çin ilə əlaqələrinin dərinləşməsində yeni mərhələyə qədəm qoyub. Amma hətta rəsmi diplomatik əlaqələr pozulsa da, ABŞ bu illər ərzində Tayvanla qeyri-rəsmi olaraq sıx əlaqələr saxlayıb.
Fox News tərəfindən yayımlanan müsahibəsində, Tramp "Vahid Çin" siyasətini sorğulayıb və bildirib ki, Çin ABŞ-la öz valyuta əməliyyatlarında, Şimali Koreya və Cənubi Çin dənizindəki gərginlik barədə əməkdaşlıq etmir. Onilliklər ərzində heç bir fəaliyyətdə olan və ya yeni seçilmiş Amerika prezidenti Tayvan başçısı ilə birbaşa danışmayıb. Amma cənab Tramp deyib ki, onun Tayvan liderinin telefonuna cavab verməsinə Pekin cavabdeh deyil. Eyni müsahibədə Donald Tramp qeyd edib ki, rus hakerlərin onun xeyrinə ABŞ prezident seçkilərini dəyişmək istəməsi barədə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin qiymətləndirməsinə "inanmır".
Rəsmi Çin indiyə qədər cənab Trampın sözlərinə cavab bildirməyib, lakin Çin-Amerika əlaqələrin əhəmiyyətini vurğulayıb. Ölkənin xarici işlər nazirliyi bəyan edib ki, Donlad Trampın tvitlərini şərh etməyəcək, halbuki o Tramp-Tsai telefon danışığını Tayvan tərəfindən "kiçik biclik" adlandırıb.
Bu arada Çindən ABŞ-a xəbərdarlıq yayılıb. Əgər ABŞ-ın yeni administrasiyası "vahid Çin" siyasətini pozarsa, Tayvanla əlaqələrini inkişaf etdirəcəksə və silah satacaqsa, bu zaman ÇXR Birləşmiş Ştatların düşmənlərini silahla təmin edəcək. Bu barədə Çinin ingilis dilli "Global Times" nəşri yazıb. Amerikaya qarşı çıxanları "ABŞ-a düşmən qüvvələr" adlandıran qəzet sual edib: "Nəyə görə biz onları açıq şəkildə müdafiə edə bilmərik, nə səbəbə biz onlara silahları məxfi olaraq sata bilmərik?".
Nəşrdə gedən yazı ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Trampın telekanallardan birinə verdiyi müsahibəsində "Mən anlaya bilmirəm, biz nəyə görə vahid Çin siyasətinə bağlı olmalıyıq, mən istəmirəm ki, Çin məni idarə etsin" ifadələrindən sonra gündəmə gəlib. "Global Times" bundan öncə də Trampı tənqid edən yazı ilə çıxış edib. Həmin məqalə onun Tayvan rəhbəri Tsay İnvenlə telefon danışığı aparmasından sonra yazılmışdı.
Nəşr çinli ekspert, Çinin xarici işlər universitetinin professoru Li Haydunun ifadələrini də dərc edib. Ekspert bildirib ki, Trampın biznesmen kimi mövcud siyasət yürütməsi onun biznesi üçün yararlı ola bilər, bu normaldır, ancaq o anlamalıdır ki, Çinlə Tayvan məsələsində biznesayağı rəftar etmək doğru deyil. Tramp bu məsələdə yanılmamalıdır. Professor sonda "Tayvan məsələsi müzakirə obyekti ola bilməz"- deyə qeyd edərək həm də Trampın Tayvanla bağlı mövqeyini dəyişə biləcəyini də istisna etməyib.