Fazil Mustafa: "Bundan başqa müqavilənin şərtlərinin pozulması yeni müharibənin yaranması deməkdir"

Rusiya Dövlət Dumasının deputatları 1921-ci ilin martın 16-da Türkiyə ilə Rusiya Sosialist Federativ Respublikası arasında imzalanan dostluq və qardaşlıq haqqında razılaşmanın ləğvi təşəbbüsü ilə çıxış ediblər. "İzvestiya" nəşrinin yaydığı xəbərə görə, Rusiya Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin sədr müavini Valeri Raşkinlə partiyanın katibi Serqey Obuxov bununla bağlı prezident Vladimir Putin və xarici işlər naziri Sergey Lavrova müraciət ünvanlayıblar. Müraciətdə Ankara tərəfindən Moskvaya qarşı aqressiv siyasi xətt yeridilməsi əsas gətirilərək müqavilənin ləğvinə dair çağırış yer alıb: "Hazırda Türkiyə tərəfindən aqressiyanın artdığı halda ölkəmiz və müttəfiqlərimiz üçün yararsız olan sənədin hüquqi cəhətdən yenidən nəzərdən keçirilməsi zəruridir. Ankara anlamalıdır ki, münaqişənin bu cür eskalasiyası nə ilə nəticələnə bilər. Yalnız bu, onu yeni təxribatlardan yayındıra bilər. Bununla bağlı Türkiyə hakimiyyətinə xatırlatmaq lazımdır ki, dostluq və qardaşlıq haqqında Moskva razılaşması əbədi deyil", - deyə müraciətdə qeyd edilir.
"Ədalətli Rusiya naminə" partiyasından olan deputatlar da həmkarlarının bu təşəbbüsünü dəstəkləyiblər.
Müraciətdə o da qeyd olunur ki, Cənubi Qafqaz respublikalarından ikisi- Gürcüstan və Ermənistan razılaşmanın tələblərini ədalətsiz hesab etdiyi üçün sənədi tanımır: "Ermənistan Moskva razılaşmasının icrasını nəzərdə tutan Qars razılaşmasını tanımır, Gürcüstanın Ali Şurası ilə 2005-ci ildə onu ləğv edib".
Qeyd edək ki, 1921-ci il martın 16-da imzalanmış Moskva müqaviləsi Azərbaycan üçün mühüm əhəmiyyətə malikdir. Müqavilənin şərtlərinə əsasən Naxçıvan Azərbaycanın himayəsi altında muxtar ərazi statusuna malikdir. Habelə Azərbaycanın Naxçıvanın himayəsini üçüncü dövlətə güzəştə getməməsi barədə maddə də yer alır. Bu müqavilənin müddəalarının icrası üçün 1921-ci il oktyabrın 13-də Qars müqaviləsi (müddətsiz) imzalanıb.
Böyük Quruluş Partiyasının sədri, millət vəkili Fazil Mustafa hesdab edir ki, bu təklif emosional vəziyyətdə qəbul olunub və reallaşmaq imkanları çox azdır: "Qars müqaviləsinin bir neçə tərəfi var, onların bu məsələdə mövqeyi öyrənilməlidir. Bundan başqa müqavilənin şərtlərinin pozulması yeni müharibənin yaranması deməkdir. Ona qalsa, Rusiya ilə Türkiyə arasında o qədər digər müqavilələr var ki, onlar da qüvvədən düşəcək. Krım Osmanlı imperiyasının ərazisi olub. Türkiyə həmin əraziyə iddia edəcək. Bir sözlə, mən bu məsələyə adi təklif kimi baxıram. Bu günün ab-havasına uyğun olan təklifdir, amma reallıqdan uzaqdır". F.Mustafa bildirdi ki, Qars müqaviləsinin ləğvi məsələsi dəfələrlə qaldırılıb, amma heç bir faydası olmayıb: "Populist çıxışlar edənlər daha çox ermənipərəst mövqelərilə diqqət çəkirlər. Qars müqaviləsinin ləğvi mümkün deyil. Bu, yeni dünya düzəninin dəyişməsi deməkdir".