Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyası (AVCİYA) öz fəaliyyətini Azərbaycan dövlətinin və Azərbaycan xalqının milli maraqlarının təmin edilməsinə həsr etmiş, bu istiqamətdə bir çox layihələr həyata keçirmişdir. Bu kontekstdə AVCİYA-nın fəaliyyətində prioritet istiqamətlərdən biri ermənilərin Azərbaycan xalqına qarşı sistemli və davamlı şəkildə həyata keçirdiyi soyqırım cinayətləri, Ermənistanın ölkəmizə qarşı silahlı təcavüzü, işğal altında olan ərazilərdə xalqımıza qarşı həyata keçirdiyi etnik təmizləmə siyasəti, müharibə cinayətləri, insanlığa qarşı cinayətlər haqqında həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması olmuşdur. AVCİYA mart ayının 28-də azərbaycanlıların soyqırımı ilə bağlı jurnalistlər üçün Şamaxıya təşkil etdiyi press-turda, ermənilərin azərbaycanlılara qarşı başladıqları soyqırım siyasətinin 110 illiyi ilə yeni layihəsini elan etdi. Bu layihənin əsas məqsədi erməni millətçilərinin, erməni silahlı birləşmələrinin 1905-ci ildən başalayaraq azərbaycanlılara qarşı düşünülmüş, planlaşdırılmış və sistemli şəkildə silahlı basqınlar, kütləvi qırğınlar və soyqırım cinayətləri həyata keçirdiklərini dünya ictimaiyyətinə çatdırmaqdan ibarət idi. Təkcə 1905-1907-ci illərdə ermənilər genişmiqyaslı qanlı əməliyyatlar həyata keçirmiş, azərbaycanlılara məxsus yüzlərlə yaşayış məntəqəsini yerlə yeksan etmiş, on minlərlə azərbaycanlını vəhşicəsinə qətlə yetirmişlər. Ermənilərin azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdikləri qanlı əməliyyatlar və soyqırım sonrakı dövrlərdə də davam etdirilmişdir və bu qanlı cinayətlər Cənubi Qafqazın etnik azərbaycanlılara məxsus olan bütün yaşayış məntəqələrini əhatə etmişdir. Tarixi Azərbaycan torpaqlarında Ermənistan dövləti yaradıldıqdan sonra isə soyqırım siyasəti Ermənistan dövləti səviyyəsində davam etdirilmişdir. Ermənilərin törətdikləri soyqırım cinayətləri nəticəsində son yüz il ərzində 2 milyondan artıq azərbaycanlı xüsusi qəddarlıqla qətlə yetirilmiş və öz tarixi torpaqlarından didərgin salınmışdır. Dünya erməniləri 2015-ci ildə Osmanlı dövlətində onlara qarşı guya həyata keçirilmiş qondarma soyqırımın 100 illiyini qeyd etməyə hazırlaşırlar. Bizim layihənin əsas məqsədlərindən biri də ermənilərin bu iddialarının saxta olmasını, onların 100 il əvvəl heç bir soyqırıma məruz qalmadıqlarını, əksinə ermənilərin 110 il əvvəl Azərbaycan xalqına qarşı soyqırım cinayətləri həyata keçirməyə başladıqlarını dünya ictimaiyyətinə çatdırmaqdan ibarətdir. Bir sözlə, bizim əsas məqsədimiz ermənilərin 100 ildir davam edən yalanını və riyakarlığını darmadağın etmək, ermənilərin soyqırıma məruz qalmış xalq olmadığını, əksinə Azərbaycan xalqına qarşı soyqırım cinayətləri törətmiş olduqlarını dünya ictimaiyyətinə çatdırmaqdır. Artıq bir aydır layihə çərçivəsində 1905.az saytı fəaliyyət göstərir, saytda mövzu ilə bağlı sənədlər, elmi araşdırmalar, tanınmış mütəxəssislərin tədqiqat və müsahibələri yerləşdirilmişdir. Layihə çərçivəsində müxtəlif dillərdə kitabların nəşr edilməsi, beynəlxalq konfransların keçirilməsi, mütəmadi olaraq dünya mətbuatında məqalələrin yerləşdirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Qeyd etməliyəm ki, indiyə qədər həyat mənbəyi hesab edilən su Ermənistan dövləti tərəfindən Azərbaycan xalqına qarşı silah kimi istifadə edilir. 23 ildən artıq işğal altında qalmış Sərsəng su anbarının 6 cəbhəyanı rayonda məskunlaşmış 400.000 mülki əhali üçün real təhlükə mənbəyinə çevrilməsi, Ermənistan hakimiyətinin bu su anbarının yüksəklikdə yerləşməsindən istifadə edərək istənilən an planlı və düşünülmüş şəkildə cəbhəyanı azərbaycanlı əhalinin kütləvi şəkildə məhv etmək məqsədilə silah kimi istifadə edəcəyi şübhə doğurmur. Ermənistanın sudan Azərbaycana qarşı silah kimi istifadə etməsi bu günlərdə daha parlaq şəkildə öz təsdiqini tapdı. Belə ki, 23 apreldə Ermənistan Milli Elmlər Akademiyasının illik hesabatında erməni akademik Ruben Crbaşyan Sevan gölünün vacib "siyasi" və "strateji" əhəmiyyəti haqqında danışaraq, demişdi: "Sevan gölündən axan suyunun 20-30% öz ərazilərində istifadə edilir, qalan 70% isə Naxçıvana yönəldilir". Ermənistanın prezidenti Sarkisyan təəccüblənərək, akademikin dediklərinə cavab olaraq demişdir: "Bilin ki, Sevandan bir damla da su Azərbaycana getmir". Mən coğrafiya elmləri doktoru, professor Çingiz İsmayılovdan Sevan (Göyçə) gölündən Naxçıvana suyun axıb-axmaması məsələsinə aydınlıq gətirməyi xahiş etdim. O, bildirdi ki, "Sevan gölündən Naxçıvana heç bir çay axmır. Ümumiyyətlə, Ermənistandan Naxçıvana yalnız Arpa çay axır və onun suyunun çox hissəsi tonnel vasitəsi ilə Sevana yönəldilmişdir". Hesab edirəm ki, AŞPA-da Sərsəng su anbarı ilə bağlı məruzəçinin təyin ediləcəyi ərəfədə Ermənistan tərəfinin belə təxribat xarakterli məlumat yayması təsadüfi deyil. Maraqlıdır ki, bir neçə gün əvvəl Ermənistan KİV-də Sərsəng su anbarı ilə bağlı məruzəçinin təyin edilməsi məsələsinin gündəmdə olmadığı haqqında da yalan məlumat yayılmışdı. Yeri gəlmişkən 24 apreldə ermənilər növbəti dəfə qondarma soyqırım hadisələrinin ildönümünü qeyd etdilər. Bununla bağlı vurğulamaq istərdim ki, ermənilər soyqırıma məruz qalmış xalq deyil, soyqırım törədən xalqdır. Digər tərəfdən, Türkiyə Cumhuriyyəti 1915-ci il hadisələrinin elmi şəkildə araşdırılması üçün ortaq tarixi komissiya yaradılması haqqında çağırış etmişdir və bu çağırış ələ də qüvvədədir. Türk, erməni və beynəlxalq tarixçilərdən ibarət ortaq komissiyanın yaradılması 1915-ci il hadisələrinin obyektiv qiymətləndirilməsində önəmli rol oynaya bilər. Əfsuslar olsun ki, erməni tərəfi belə bir səlahiyyətli ortaq komissiyanın yaradılmasına ehtiyac olmadığını bildirir və bununla da məsələnin obyektiv həllində maraqlı olmadığını bir daha sübuta yetirmiş olur.

Elxan Süleymanov
AVCİYA-nın prezidenti