Xızır peyğəmbərin qayası - Beşbarmaq dağı Hadisə
- 10 İyun 2020 12:32
- 6 230
Prezident İlham Əliyevin Sərəncamına əsasən Dövlət Tarix-Mədəniyyət və Təbiət Qoruğu elan edilən Beşbarmaq dağı Siyəzən rayonunun Qalaşıxı kəndinin ərazisində yerləşir. Beşbarmaq dağına Siyəzənin rayon mərkəzindən avtomobillə yarım saat ərzində çatmaq mümkündür. Əraziyə gedən torpaq yol yaz-payız fəslində palçıqlı, qışda isə sürüşkən olduğundan təbiət abidəsi daha çox yay aylarında ziyarət edilir. Beşbarmaq dağının ətrafındakı son tunc – ilk dəmir dövrünə aid yaşayış yeri, Xızır-zində piri, ilk orta əsrlərə aid qala qalıqları, XV-XVII əsrlərə aid karvansara qalıqları dövlət mühafizəsinə götürülən tarix və mədəniyyət abidələridir.
Xəzər dənizinin sahilində beş çılpaq zirvədən ibarət olan bu dağ xalq arasında “Xızır-zində baba” və yaxud “Xızır-zində dağı” kimi tanınır. Qeyri-adi görünüşü ətraf ərazilərdə yaşayanlar tərəfindən dağın ibadət olunan pirə çevrilməsinə səbəb olub. Alban tarixçisi Moises Kalankatlı Beşbarmaq səddinin Sasani padşahı II Yezdəgirdin dövründə (V əsr) çəkildiyini göstərir. Tarixi mənbələrə görə, Beşbarmaq səddi köçərilərin qarşısını almaq üçün çəkilib. Beşbarmaqda qala ilə yanaşı, karvansara da olub.
Tarixçi Vasif Əliyev bildirir ki, Xəzər dənizinin qərb sahillərində sərhədlərin yadellilərdən qorunması üçün Beşbarmaq, Gilgilçay və Dərbənd istehkamları tikilib. Beşbarmaq və Gilgilçay istehkamları daha qədim tarixə malikdir.
Abbasqulu ağa Bakıxanov “Gülüstani-İrəm” kitabında “Quran”da adı çəkilən Məcməül-bəhreyn, yəni iki dəniz qovşağının Şirvan vilayətində yerləşdiyini, həmçinin Musa və Xızır peyğəmbərlərin səxrəsinin (qayası) də orada olduğunu qeyd edir. Adına və əlamətlərinə görə bu qaya Xızır-zində ola bilər. “Xızır-zində” adının tərkibindəki “zində” sözü “sağ”, “diri” mənasını verir, bu da qədim Şərq folklorunda tez-tez adı çəkilən “abi-zəmzəm” - “dirilik suyu” içmiş Xızır (Xıdır) peyğəmbərə işarədir. Ona görə də bəzi tarixi mənbələrdə Beşbarmaq zirvəsi Xızır peyğəmbərin qayası adlanır.
XVIII əsrə qədər yuxarıda bu ərazilərin hamısı Quba xanlığının Barmak mahalına aid olub. Beşbarmaq dağı dəniz səviyyəsindən 445 metr yüksəklikdədir. Bu tarixi abidə “Xəzər sahili mühafizə konstruksiyaları” daxilində 2001-ci il oktyabrın 24-də UNESCO-nun Təcili Qorunmaya Ehtiyacı olan Maddi-Mədəni İrsin İlkin siyahısına daxil edilib. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2020-ci il 8 iyun tarixli Sərəncamı ilə “Beşbarmaq dağı” Dövlət Tarix-Mədəniyyət və Təbiət Qoruğu elan edilib.
-
Kəmaləddin Heydərov FHN-in Gəncə Regional Mərkəzində müşavirə keçirib
-
Zelenski Silahlı Qüvvələrin Dəstək Qrupunun komandanını vəzifəsindən azad edib
-
Bakcell ilə innovasiya və həyəcan dolu bir dövr başladı!
-
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Almaniya Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayer ilə geniş tərkibdə görüşü başlayıb
-
Çin ABŞ-ni "qırmızı xətt"i keçməməyə və tərəfdaş olmağa çağırıb
-
Azərbaycanla Ermənistan arasında 28 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
-
Erməni deputat: Qazaxla sərhədin delimitasiyası texniki cəhətdən başa çatıb
-
Ştaynmayer Prezident İlham Əliyevi qarşılayıb
-
Regionda sülh və sabitliyin təmin olunmasına çalışırıq – Ərdoğan
-
Bakının bir rayonunda qaz kəsiləcək
-
Azərbaycanla Ermənistan arasında 28 sərhəd dirəyi quraşdırıldı - RƏSMİ
-
Prezident İlham Əliyev Berlində “15-ci Petersberq İqlim Dialoqu”nun Yüksək Səviyyəli Seqmentində iştirak edib - YENİLƏNİB
-
Qazaxıstan müdafiə nazirinin birinci müavini HHQ-nin Komanda Məntəqəsində olub
-
Ermənistan Milli Yığıncağına Rusiya Federasiya Şurasından sorğu daxil olub
-
Prezident İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin sənaye və qabaqcıl texnologiyalar naziri ilə görüşü keçirilib - FOTO
-
Bu yolda hərəkət məhdudlaşdırılacaq
-
Prezident İlham Əliyevin Berlində Almaniyanın xarici işlər naziri ilə görüşü olub - FOTO
-
“Qonağınız müəllimlərinizdir” layihəsi davam edir
-
Energetika və nəqliyyat sahələrinin böyük potensialı var
-
Bakı limanı 2040-cı ilədək tullantıları azaltmağa çalışır
-
Blinken Rusiyaya dəstəklə bağlı Çinə xəbərdarlıq edib
-
Azərbaycanda ilk dəfə olaraq "Usta Mənəm!" müsabiqəsi keçiriləcək
-
Qəsdən adam öldürmə cinayətləri 50, özünü öldürmə hadisələri 40 faiz azalıb - Xanlar Vəliyev
-
Körpənin mənzilin eyvanından düşərək ölməsi faktı ilə bağlı prokurorluqda araşdırma aparılır
-
Berlində azərbaycanlıların həmrəylik aksiyası keçirilir - FOTO
-
Bakıdakı Rus evində “Azyaşlı” tamaşası nümayiş etdiriləcək
-
“Ay uğrunda rəqabət güclənib”
-
BDU məzunlarının dövlət qulluğu imtahanlarındakı nəticələrinə görə liderdir
-
“Hazırda kosmik tədqiqatlarda rəqabət ABŞ-la Çin arasında gedir”
-
Şərqi Azərbaycanda enerji qıtlığı yaşanır
-
Prezident İlham Əliyev: COP29 qarşıdurma meydanı olmayacaq
-
Alman şirkətləri Azərbaycanda BEM sahəsində layihələr üzrə əməkdaşlıq etməyə hazırdır - Olaf Şolts
-
Prezident İlham Əliyev: Azərbaycan Avropa üçün uzun illər bundan sonra da əhəmiyyətli tərəfdaş kimi olacaq
-
Ənənəvi yanacaq ixrac edən ölkələrin iqlim dəyişikliyi üzrə tədbirlər keçirməsi yaxşıdır - Olaf Şolts
-
Prezident İlham Əliyev: Azərbaycan ilə Ermənistan arasında gedən sülh danışıqlarını yüksək qiymətləndiririk
-
Prezident İlham Əliyev: Azərbaycan və Ermənistan arasında sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyası başlayıb
-
"Vizasız rejim ləğv edilməyəcək"
-
Prezident İlham Əliyev: Artıq 6 min keçmiş köçkün öz dədə-baba torpağına qayıdıb
-
Prezident İlham Əliyev: Sülhə nail olmaq üçün çox yaxşı fürsətlər var
-
Prezident İlham Əliyev Almaniyanın COP29 ilə bağlı Azərbaycana göstərdiyi dəstəyə görə təşəkkürünü bildirib
-
Demarkasiya ilə bağlı əldə edilmiş ilkin razılıqlar bizi sevindirir - Olaf Şolts
-
Prezident İlham Əliyev: Hesab edirəm ki, təbii qaz təchizatçısı olan Azərbaycan Avropa üçün yaşıl enerji təchizatçısı da olacaqdır
-
Prezident İlham Əliyev: Avropa İttifaqının Energetika Komissiyası Azərbaycanı Pan-Avropa qaz təchizatçısı kimi qiymətləndirir
-
Prezident İlham Əliyev: Son müddət Almaniya-Azərbaycan əlaqələri sürətli inkişaf dövrünü yaşayır
-
Prezident İlham Əliyev: Bu il Azərbaycanda 9 külək və günəş elektrik stansiyası işə salınacaq
-
Almaniya Azərbaycan və Ermənistana sülh yolunda dəstək göstərməyə hazırdır - Olaf Şolts
-
Prezident İlham Əliyev və Almaniya kansleri Olaf Şolts mətbuata bəyanatlarla çıxış edirlər - CANLI
-
Mədəniyyət naziri Qubada vətəndaşları qəbul edəcək
-
Ulu Öndərin doğum günü münasibətilə geniş konsert proqramı hazırlanıb
-
Tarixi qala baxımsız qalıb
-
Prezident İlham Əliyevin Almaniya kansleri Olaf Şoltsla geniş tərkibdə görüşü başlayıb
-
Prezident İlham Əliyevin Berlində Olaf Şolts ilə təkbətək görüşü olub - FOTO
-
Növbəti köç karvanı Füzuliyə çatdı
-
Naxçıvanda “QHT-lərin IV İnkişaf və Mübadilə Proqramı” keçiriləcək
-
Naxçıvan Nazirlər Kabinetinə yeni Aparat rəhbəri təyin edildi
-
Prezident İlham Əliyev: Enerji təhlükəsizliyi məsələsi əhəmiyyətinə görə milli təhlükəsizliyə bərabər olmalıdır
-
Nəsimi rayonunda “Zirvələrə yüksələn zərif insan ömrü” adlı tədbir keçirilib
-
Prezident İlham Əliyev: Bizim yaşıl enerji layihələrimiz xarici investorlar tərəfindən maliyyələşdirilir
-
Şənbə gününün havası necə olacaq? - PROQNOZ
-
Prezident İlham Əliyev: Biz təkcə COP29-u yaxşı təşkil etməli deyilik, eyni zamanda, yaxşı nəticələr əldə etməliyik